Pazartesi, 06 Nisan 2009 14:10
Ali Kangal tarafından yazıldı.
Gösterim: 42674
Yazdır
e-Posta

Saksı değişimi

Tüm kaktüsler belli bir zaman içinde saksı değişimi isterler. Bunun temel nedeni sıkışmış olan toprağın eğiştirlerek köklerin yeniden hava almasını sağlamak, gübrele ve sulama nedeniyle dengesi bozu olan toprağın yeniden düzenlenmesi gibi konulardır. Saksısını değiştirecek oldğunuz kaktüsü essaaksısından çıkarttıktan sonra lk olarak köklere bakıp bir hastalık olup lmadığını anlamak yaralı olacaktır. Uzun yıllar saksı değişimi yapılmamış olan kaktüslerin kökleri daha kırılgandır. Fazla kök kopmasına neden olmayacak biçimde hafifce bastırarak kökler etrafındaki toprakları dökmek ya da musluk altında suya tutarak eski toprağı yıkayarak uzaklaştırmak mümkündür.

Saksı değiştirme işlenin yapılacağı en uygun zaman büüme mevsimi öncesidir Yani ilkbahar başlarında bu işlemi yapmak daha isabetli olur. Genel kural, 15 cm'den küçük bitkilere yarım derinlikteki saksı kullanmak ve eski saksıdan 2,5 cm daha büyük çaptaki saksıya geçmektir. Eğer bitkinizin boyu 15 cm'den büyükse, bu durumdabitki çapınn 10-15 cm geniş, tam derinlikte bir saksı kullanılmalıdır. Saksı değişimini tmamladıktan sonra bir hafta kadar sulama yapmayın. Böylece, operasyon sırasında ırlıp kopmuş olan köklerin çrümesini engellemiş olursunuz. 10 gün kadar sonra sulamaya başlayabilirsiniz. Hatırlatmak gereken ikinci bir nokta ise eğer eski bir saksı ullanacaksanız, bu saksıyı abunlu suyla fırçalamış olmanızda yarar var, Hijyen bitkiler için de önemli bir konudur.

Ne kadar harç koymalı?

Tüm bitkilerin kökleri toprağın içinde olmalıdır. Bitkinin sulanabilmesi ve köklerine hava ulaşabilmesi için de, saksı kenarlarında hiç değilse bir santim kadar boşluk olmalıdır. Zamanla toprak sıkışıp eksilir, dolayısıyla zaman zaman toprak ilave etmeyi ihmal etmemelidir. Ancak, kaktüs yetiştiriciliğindeki bir diğer genel kural da mümkün olduğunca küçük saksı kullanmaktır. Bitkinin köklerinin sağlıklı olarak yerleşebileceği kadar serbestlik sağlayacak büyüklükte bir saksı yeterlidir. Büyük ve geniş saksıya geçmemek gerekir.

Drenajın iyileştirilmesi

Kök çürümesini önleyebilmek için kaktüs saksılarında drenajın iyi olması çok önemli bir konudur. Öncelikle saksının dibine geçirgen bir plastik çuval parçası konulması uygun olur, böylelikle harcın en dipteki delikten akıp gitmesi engellenmiş olacaktır. Bu aşamadan sonra kaba ve ince çakıl karışımından bir miktar, en dibe yerleştirmek ve üstüne normal harcı koymak gerekir.

Drenaj tabakası 1-1.5 cm çaplı çakıl vb. maddeden ve 2 cm kalınlıkta olmalıdır.

Toprak üst örtüsü

Kaktüsümüzü yerine diktikten sonra en üste küçük çakıllar ya da mozaik taşı gibi kırılmış taştan bir örtü sermenin pek çok yararı vardır, Bu tabakaya dilimizde malç denir. (İngilizce ?mulch? veya ?top dressing?

Bu tabaka yaklaşık 1 cm kalınlıkta olmalıdır. Bu sayede saksı harcının yıkanıp azalması engellenmiş olur, toprağın üstten kuruması azalır, rutubet saksının içinde daha uzun kalır. Ayrıca harcın içinde bulunması muhtemel olan yabani otların çıkması engellenir. Yosun oluşması azalır. Ayrıca topraktan geri sıçraması ihtimali olan sulama suyunun bitki gövdesi üzerinde leke bırakması engellenmiş olur. Bu amaçla kireç taşı kullanılmamalıdır, çünki zaman içinde alkaliniteyi artırır.

Kuzey Amerika (Meksika, ABD) kökenli kaktüslerin çoğu nispeten alkali toprağı tercih eder. Bunlar kireç taşı, alçı ya da kuartz arazi ve kayalıklarında yaşarlar. Çoğu kolonsu ve küresel yapılı kaktüslerde hafifçe alkalin kompost kullanılır.

O halde öncelikle uygun zamanı kollayıp işleme başlama zamanı gelmiş demektir. Ülkemiz koşullarında bir kaktüsün saksını değiştirmek için en uygun zaman Mart'ın ikinci yarısıdır..Saksı değiştirme işlemine başlamadan önce bilmekte yarar olan bir konu, aslında kaktüslerin küçük saksıyı tercih ettikleri gerçeğidir. Bu nedenle, yeni saksı, eskisinden sadece az büyük olmalıdır. Ayrıca gerçekten gerekmedikçe saksı değiştimemelisiniz. Eğer yeni saksınız, gereğinden büyük olursa bu defa da toprakta istenenden fazla rutubetin uzun zaman kalmasına neden olursunuz. Bu durumda da yine kök çürümesi riski oluşur.

Bitkinizi ya kalın bir eldivenle ya da bir bez veya gazete kağıdıyla sararak tutun. Yerine yerleştirin Saksının dibine bir miktar çakıl, kırılıp ufalanmış toprak saksı parçaları gibi bir malzeme koyduktan sonra bir miktar kaktüs karışımı koyun. (Karışımlarla ilgili detaylı bilgiyi sitenin "Bakım" bölümünde bulabilrsiniz.)Şimdi kenarlardan toprak ekleyere seviyeyi tamamlayın.

Etiketi ve saksı değiştirme tarihini yazıp toprağın üzerine 2 cm kadar kalınlıkta orta boy çakıl serip, saksıya en az bir hafta su vermemek şartıyla aşırı sıcak ya da soğuk olmayan korunaklı bir noktaya yerleştirebilirsiniz. Yeni sezonda sağlıklı büyüyecek bir bitkiniz var demektir. Bu bitki en az iki sene bu saksıda kalabilir

Piyasada değişik saksılar bulmak mümkün. Plastik saksılar genellikle tercih edilmekte, hem temiz tutmak kolay, hem hafif. Bazı durumlarda bu hafiflik arzu edilmeyebiliyor, şöyle ki, eğer saksıdaki bitki uzun bir türse, hafif saksının devrilme ihtimali fazla olabiliyor, bu durumda da toprak saksı daha fazla tercih edilebilir.Dekoratif sebeplerle resimde gördüğünüz metal saksılardan kullanmak da mümkün

Metal saksılar dipleri delinmemiş olarak satılıyor. Tabii bu dudumda saksıyı sizin delmeniz gerekecek. Yanda gördüğünüz şekil yanlış.. İçeriden dışarıya doğru delmeyin.

Bu da yanlış, matkapla da delmeyin

Bu en doğrusu olacaktır. Dıştan içe doğru, çiviyle, böylelikle saksının dibi içe doğru hafifce bükülmüş olacaktır. Hem az miktarda rutubet barındıracak hem de saksıdaki toprak alttan yıkanıp gitmeyecektir.

Bitkilerin Ayrılması ve Saksı Değişimi

Aynı saksıda büyümüş olan iki ya da daha fazla sayıda tür bitkinin, zamanı geldiğinde ayrılması gerekebilir. İlk yapılacak iş, kalın jüt bir çuval, elek teli veya benzeri bir malzemeyi saksının dibine uygun ölçüde kesin. Bu geçirgen mazleme saksı içindeki toprağın sulama sonrası akıp gitmesini engelleyecek, öte yandan suyun hızla drene olmasını sağlayarak kök çürümelerine karşı bitkiyi koruyacaktır.

Saksının dibine elek telini koyduktan sonra 2-3 cm kalınlıkta kaba çakıl, pomza, lav taşı, perlit, mozaik taşı gibi bir malzeme koyun. Bu katmanın birçok yararı vardır, öncelikle saksı içindeki harcın sulama suyuyla akıp gitmesini önler, ikinci olarak saksının altına bir tabak konması halinde dipte birikebilecek suyun köklere temas etmesini engeller, böylece kök çürümelerinin önüne geçer. Son olarak da, toprağın ve köklerin hava alabilmelerini sağlar.

İlk fotoğrafta gördüğünüz gibi, saksının dibinde 3 cm kadar kalınlıkta kaba çakıl yerleştirilmiş. Daha sonra eski saksıdaki bitkileri bir eldivenle tutarak saksıdan çekip çıkartın. İlk göreceğiniz manzara sıkışmış bir kök topu olacaktır.

Bu sıkışmış toprak kütlesini elle sıkarak kök etrafından dökün. Burada dikkat etmek gereken nokta, köklere mümkün olduğunca az zarar vermektir. Yine de, eğer zarar verecek olsanız bile fazla sorun etmeye gerek yoktur, çünkü bu hasar çabuk düzelecek, bitki kendisini tedavi edecektir. Eğer kök bölgesindeki toprağın tamamını uzaklaştırmak isterseniz, bir musluğun altında yıkayabilirsiniz de. Kaktüsler normalde küçük saksıda yaşamayı tercih ederler, iki senede bir saksı değiştirilmesinimn asıl nedeni saksıyı büyütmek değil, zamanla sıkışan toprak ve kök bölgesini rahatlatmak, niteliği bozulmuş olan toprak özelliklerini yenilemek gibi nedenlerdir.

Üstte görüldüğü gibi, saksı içindeki harç tamamen dökülmüş ve kökler serbest biçimde açığa çıkmış. Zemindeki kaba çakıl malzemenin üzerine birkaç santim kalınlıkta kaktüs harcı koduktan sonra, serbest biçimde dağıtılarak yerleştirilen kökün üzerine harç ekleyerek tamamlayın.

Elle hafifce bastırarak sıkıştırın. Bu noktadan sonra, arzu edecek olursanız çakıl ya da pomza gibi bir malzeme ile toprağın üzerini kapatın. Bunu yapmaktaki amaç ise toprakta bulunması muhtemel olan ot vs tohumlarının çıkmasını engellemek, sulama sırasında sıçrayacak suyun bitki üzerinde kalıp buharlaşma sonrası gövdede leke yapmasını engellemek ve yüzeyden aşırı buharlaşmayı önlemektir.

İkinci bitkinin dikimi için hazırlıklar.

Ve ikinci bitkinin dikimi de tamam..

Sonuçta iki ayrı saksıda iki bitkimiz oldu. Bu aşamadan sonra yapılacak olan, bu saksıları yarı gölge bir yere almak ve on gün boyunca hiç su vermeden burada bekletmektir. Kaktüsler saksı değiştirildiği zaman muhakkak köklerden zarar göreceklerdir, bu noktalardan çürüme olasılığı vardır. Bunu engellemek için yapılacak şey, bitkiyi bir süre sulamamaktır. Böylelikle köklerdeki yaralar iyileşir ve sulamaya başlayabilirsiniz. Yaraların kabuk bağlaması ve iyileşmesi için on gün yeterlidir. On günün sonunda, bitkiyi daha fazla ışık alan bir noktaya almak ve sulamaya başlamak önerilir.

Saksı değiştirme ya da ayırma gibi işlerin yapılması için en uygun zaman ilkbahar başlangıcıdır. Diğer zamanlarda da saksı değişimi veya ayırma yapmanın önemli bir sakıncası yoktur, sadece şartları ayarlamak konusunda biraz hassas davranmak gerekir. Soğuk kış günlerinde önerilmemesinin nedeni, bu dönemde havadaki rutubetin fazla olması ve topraktaki rutubettin de daha uzun süre ortamda kalıyor olmasıdır. Ayrıca, bu dönem bitkinin dinlenme dönemidir, aslında en uygun olan zaman, dinlenme dönemi, yani kış döneminin sonudur. Böylelikle gerekli işlemleri takiben zaten aktif büyümenin başladığı dönem gelecek ve hasar görmüş, eksilmiş kökler de gelişip tamamlanacaktır.