Gübre

1- Bitkinin Beslenmesi ve Eksikliği

2- Gübre Çeşitleri

Gübre, bitkinin beslenmesinde gerekli olan kimyasal elementleri sağlamak için toprağa ilave edilen doğal veya kimyasal olarak elde edilen malzeme.Koyun,at,inek gibi hayvan atıkları, saman ve diğer bitki artıkları binlerce yıldan beri doğal gübre olarak kullanılmaktadır. Eskiden toprağın asitliğini azaltmak ve kalsiyum temin etmek için kireçli maddeler kullanılmıştır. Kullanılan ilk kimyevi gübreler, sodyum nitrat ve kemikler olmuştur.Bugün doğal ve yapay gübrelerin her ikisi de değişik şekillerde elde edilmektedir. Bitkinin beslenmesi öncelikle yapay (mineral ya da ticari) gübre dediğimiz azot, fosfor ve potasyum tarafından sağlanır. Genellikle yapay gübrelerin ihtiva ettiği besin, azot (N), fosfor pentoksit (P2O5) ve potas (K2O) olarak ifade edilir. Yapay gübrelerin ticari ambalajlarında bir veya daha fazla madde bulunur. Karışık gübrelerin bileşimi ekseriya gübre ambalajlarının ambalajlarının üzerindeki bir seri numara ile belirtilir. İlk sayı azotun yüzdesini, ikinci fosfor pentaoksidin yüzdesini ve üçüncü de potasyumun yüzdesini belirtir.Böylece 5-10- 10 şeklinde işaretlenmiş bir karışık gübre % 5 azot,% 10 fosfor pentaoksit ve % 10 potasyum içerir.Bu tip gübreler NPK olarakda bilinen kompoze gübrelerdir. Kompoze gübreler birden daha fazla bitki besin maddesini birarada bulunduran gübrelerdir.Kompoze gübredeki sayılar kullanım amacına görefarklı olabilirler.Bu tip gübrelerin yapraklara püskürtülerek uygulanan çeşitleride vardır.Kompoze gübrenin içerisindeki bitki besin maddeleri sırası ile azot, fosfor ve potasyumdur. Bu besin maddeleri % olarak ifade edilmektedir. Örneğin 20-20-0 oluşumundan meydana gelen bir kompoze gübrenin 100 kilosunda 20 kilo saf azot, 20 kilo saf fosfor var. Potasyum yok demektir.

Bitkinin Beslenmesi Bitkiler karbon, hidrojen ve oksijeni, hava ve sudan; diğer bütün besinleri ise topraktan temin ederler.Bitkinin en çok ihtiyaç duyduğu besinler, kalsiyum, azot, fosfor,magnezyum, potasyum ve kükürttür. Toprakdaki besleyici minerallerbir noktaya kadar bitkilerin ihtiyacını karşılıyabilir.Bir süre sonra ihtiyaca uygun olarak takviye yapmak gereklidir.Gübre katı,sıvı ve eriyik olarak uygulanabilir.

3 -Gübreleme

Beslenme Eksikliğinin Belirtileri

Azot :Büyüme engellenir, bitkinin rengi sararır. Yaprak uçları bitkinin altındaki yapraklarından başlayarak kızılkahve olur.
Fosfor: Kök gelişmesi engellenir, saplar uzar, bitkinin olgunlaşması gecikir. Bitkinin rengi morarır.
Potasyum: Yaprak uçları kavrulur, sararır, saplar zayıflar. Meyve çekirdekleri kuruyup büzülür.
Kalsiyum: Yaprak uçları tarak dişi gibi parçalanır. Uç tomurcuklar ölür, çiçekler olgunlaşmadan taç yaprakları ölür.
Magnezyum: Yapraklar ince ve gevrek olurlar; uçlarında ve damar aralarındaki renkler, soluk sarı yeşile döner.
Kükürt: Bitkinin alt kısımlarındaki yaprakları sararır, kökler ve sapların çapları küçülür.
Bor: Uç tomurcuklar açık yeşildir. Köklerde koyu lekeler görülür. Saplar çatlar.
Bakır: Bitkilerin renkleri ağarır. Turunçgiller kırmızımsı kahve renkte, anormal büyüme gösterir.
Demir: Yapraklar sararır. Fakat damarlar yeşil kalır. Yapraklar yukarı doğru kıvrılır.
Mangan: Bozulmalar demirdekine benzer. Yapraklarda ölü dokular görülerek, yaprağa pürüzlü birgörünüş verir.
Molibden: Azot eksikliği gibidir.
Çinko: Uç yaprakları çok küçülür. Yapraklar ölü bölgelerde benekli hale gelir. Tomurcuk oluşumu azalır

Sağlıklı büyüme için bitkiler, topraktan alacakları en azından 13 değişik elemente gereksinim duyarlar, Bitki ihtiyaç duyduğu Karbon, Hidrojen ve Oksijen havadan alır, bunun dışındaki herşeyi topraktan almak zorundadır.
Yeterli besin maddesi olduğu sürece, normal büyümelerini sürdürürler, ne zaman ki besin maddelerinde bir azalma olur, o zaman büyüme durur. Bir bitki besin maddesinin yokluğu ya da aşırı çokluğu, genellikle renk bozulması veya
deforme olmuş dallar, yapraklar vs halinde kendini belli eder. Azlık ya da yokluk durumunda ortaya çıkan belirtilerde benzerlikler vardır.

Çoğunlukla, gübre sayesinde extradan sağlanan besin maddeleri ile bitkiler daha sağlıklı büyürler. Belli bazı kalemlerin eksikliğii, diğerleri var olsa bile kullanımını engelleyebilir. Genel kural, bir tek element açısından zengin bir gübre vermek yerine, göreceli olarak daha dengeli bir gübre kullanmaktır. Tüm paketlerde içerikteki NPK oranları bekirtilir. N (Azot) P (Fosfor) K (Potas) Tamamen kontrollu koşullar altında, tamamıyle saf malzemeler kullanılarak üretilmemiş bir gübre karışımında, rastlantısal olarak muhakkak iz elementler de bulunacaktır. Genellikle iz elementler de paket üzerinde yazılmıştır. Bunların kökeninin organik ya da inorganik olması hiçbirşeyi değiştirmez. Sadece daha hızlı ya da yavaş çözünüp emilmeleri fark edebilir.

Boron, bitkiler tarafından ihtiyaç duyulan, ama hayvanlara hiçbir etkisi olmayan bir elementtir. (Hayvanlarda fazlası zehirli olabilir) Borax, karınca öldürmek için kullanılan bazı ilaçlarda aktif madde olarak kullanılır. Kaktüslerin Boron'dan fayda gördükleri düşünülmektedir, bu nedenle bazı yetiştiriciler, sulama suyuna az miktarda borax koyarak sulamayapmaktadırlar.

Silikon da, bir iz element olarak genellikle gözden kaçırılan bir maddedir. Tabii, kumlu karışımlarda bolca bulunabileceğini varsayacak olursak, yanılmış olmayız. Yine de, bilinmelidir ki, özellikle bazı bitkilerin dokularında, ciddi miktarda silika formunda silikon mevcuttur (çimen, atkuyruğu vs) Bu malzeme, bitkinin damar sistemi içinde serbestce dolaşır vaziyette bulunmalı, böylelikle hücrenin yapı taşı olarak kullanılması mümkün kılınmalıdır.

Bazı tipik formüllerin NPK oranları aşağıda verilmiştir, Yine de aşağıdaki liste bir öneri olarak alınmamalıdır, Kendi kullandığınız gübre markasını, zaman zaman değiştirerek, iz elemenler açısından da rejim garanti altına alınmalıdır. Aşağıda sık sık söz edilen Chempak markası ABD ve İngiltere'de tanınmış bir marka olduğu ve ambalajlarında kompozisyonlar açıklıkla belirtildiği için kullanılmıştır, tavsiye niteliğinde değildir. Etli bitkiler için dengeli bir gübre yeterli olacaktır, mesela Chempak No:3, ama kaktüs yetiştiricileri genellikle Azot oranı daha düşük karışımları tercih ederler (mesela Chempak No:8) böylelikle bitkinin daha sıkı olması sağlanır. (Chempak aslında sadece kaktüsler için, Azot miktarı daha da düşük olan ayrı bir karışım da üretmektedir) Euphorbia gibi yapraksı dokuları da olan bir
succulent ilkbahar başında, büyüme başlarken yüksek oranda azottan da hoşlanabilir. (mesela Chempak No:2) ama bu dönemin sonrasında muhakkak dengeli bir formüle geçmelidir. Karşılaştırmak gerekirse, domates ve diğer meyveleri yetiştirmek için kullanılan bir gübreyle Cactigrow adlı kaktüs gübresi, her ikisi de yüksek Potas içerikleri ile dikkat çekerler.

Organik gübreler:

Bu malzemeler toprağa karıştırıldığında, içerdikleri besin maddelerini uzun zamanda salarlar. Yine organik gübrelerin içinde bulunan diğer atık malzemeler, bitki çürüğü vb gibi bir nitelikte olduğu için, içine girdikleri toprağın kalitesini de olumlu yönde değştirirler. Doğal gübrelerin pek çoğunda iz elementler de vardır, ve toprak yapısını düzeltmekle kalmaz, aynı zamanda yararlı mikroorganizmaların yaşamasına da ortam sağlarlar. Mycorrhiza'nın orkideler ve pek çok odunsu bitki üzerinde denenip kanıtlanlmış olan olmlu ve yararlı rolü, etli bitkiler ve kaktüs yetiştiriciliği konusunda pek bilinmemektedir. Yine de şunu belirtmekte yarar var, organik gübreler mycorrhiza oluşumunu desteklemekte, inorganik gübreler bunu engellemektedir.

Marka N P K Yorumlar

Cactigrow 15 6,5 25 Görüldüğü gibi, kaktüs için üretilmiş, ama Azot oranı Fosfor oranından yüksek. En Yüksek element ise Potas.

Chempak No2 25 15 15 Baharda Euphorbia gibi yapraklılar için önerilmiş.

Chempak No3 20 20 20 Genel amaç besini, pek çok süs bitkisine uygun.

Chempak No8 12,5 25 25 Azot düşük, kaktüsler için uygun deniyor.

Chempak kaktüs &succulent gübresi 8 34 32 Bu da Chempak tarafından özellikle C&S için yapılmış. Azot'un düşüklüğüne dikkat.

Chempak Domates besini 11 9 30 Yüksek Potas içeriği nedeniyle çiçeklenme ve meyveyi destekler.

Organik Gübreler

Tavuk gübresi 6 5 3

At gübresi 13 0 0

Kemik tozu 3,5 22 0

Deniz yosunu 2,8 2 2,5

İnek gübresi 0,6 0,1 0,5

Çürümüş ev atığı 0,5 0,3 0,8 (bahçesel atıklar, içerik değişebilir)

Mantar toprağı 0,7 0,7 0,3 içeriğindeki kireç nedeniyle Echeveria'lar sevmezler.

Ağaç külü 0,1 0,3 1,0 Potas'ın geleneksel kaynaklarındandır.

Bitkiler için gerekli elementler:

MAKRO ELEMENTLER

Calcium (Ca): Hücre duvarı oluşumunda kullanılan ana malzeme. Kök uçları ve büyüme için de önemlidir.

Eksikliği: Zayıf kök gelişimi, zayıf sürgün uçları, yapraklarda şekil bozuklukları, sürgün uçlarında dönüklükler.

Fazlalığı: Hassas bitkilerde demir eksikliğine yol açar.

Magnesium (Mg): Klorofil oluşumu için elzemdir, pek çok enzim reaksiyonunda da etmenlerdendir.

Eksikliği: Parlak renklerle sararan yapraklar

Fazlalığı: Kalsiyum eksikliğine neden olur.

Azot (N) Düzgün yaprak ve gövde gelişimi için şarttır. Protein sentezlenmesini de Azot sağlar.

Eksikliği: Büyümede yavaşlık, En eskiden başlayarak solgun yeşil renk alan yapraklar.

Fazlalığı: Potasyum eksikliğine neden olur.

Fosfor (P) Çimlenme, tohum oluşumu, kök büyümesi, çiçek ve meyve oluşumu için önemlidir.

Eksikliği: Büyümede yavaşlama, en eskiden başlayarak, yapraklarda mavimsi yeşil bir renk alma, sonra bronza dönme ya da kenarlardan, uçlardan çürüyerek erken dökülme.

Fazlalığı: Potasyum eksikliğine neden olur.

Potasyum (K) Canlı büyümeyi hızlandırır. Hastalıklara karşı dayanıklılığı artırır.

Eksikliği: Aralıklı yapraklar, sahte büyüme, kahverengi yaprak uçları, eski Yapraktan başlayarak uçlarda kıvrılma

Fazlalığı: Kalsiyum ve Magnezyum yetmezliğine neden olur.

Kükürt (S) Protein sentezi ve klorofil oluşumu için
şarttır.

Eksikliği: yavaş büyüme, küçük, kırılgan yapraklar.

İZ ELEMENTLER

Boron (B) Şeker nakli için gereklidir, ayrıca kalsiyum metabolizmasını da ayarlar. Su düzeni ve üreme fonksiyonlarını da Boron düzenler. Hayvanlarda bilinen bir işlevi yoktur.

Eksikliği: En yeniden başlayarak çürümüş, beneklenmiş, renk değiştirmiş ve bükülüp kıvrılmış yapraklar. Bozulmuş, ölü büyüme uçları, içi boşalmış gövdeler, deforme meyveler. Gereksinimler çok az miktarda olduğuu için, toprak analizi yaparak ihtiyaca karar verebilmek zordur.

Fazlalığı: Potasyum ve

Gübre Çeşitleri:Genel olarak iki sınıfta incelenir: Doğal ve yapay gübreler.

Doğal gübreler (organik)Doğal gübrelerden en önemlileri; ahır gübresi, kompostlar ve yeşil gübredir.Doğal gübreler bitki ve hayvanlardan sağlanır. Bunların en önemlisi guano denilen kurutulmuş kuş gübresidir. Bu gübrede % 12 azot ve % 12 fosfor pentaoksit vardır. Bütün doğal gübreler azot ve fosfor temin ederler. Fakat sentetik gübrelerden daha pahalı oldukları için, modern ziraatte çok az kullanılırlar. Bununla beraber doğal gübreler daha yavaş tesirli oldukları, suda daha az çözündükleri için, çim tohumlarına, yeni filizlerin köklerine zarar vermezler. Bu özellikleri dolayısıyle sebze ve çiçek yetiştiriciliğinde tercih edilirler. Doğal gübrelerin bir diğer katkısıda toprak yapısını düzeltmesidir.Bunların içinde bulunan mikroskobik canlılar toprağın işlenmesine yardımcı olurlar ancak bu tip gübrelerin yanma olarak adlandırılan bekletilme işlemi yapılmadan kullanılması zararlı ve tehlikelidir.Ahır gübresi, terkibinde bulunan azot, fosfor ve potasyum gibi bitki besin elementleri dolayısıyle, toprağı besin maddelerince zenginleştirir.Toprağa humus vererek de toprağı ıslah eder. Ahır gübresi, toprağın işlenmesini kolaylaştırır. Toprağın su tutma kabiliyetini ve havalanmasını arttırır.Genel olarak mahsul artışında gübre faktörü, % 40 gibi bir artış sağlar. Toprağa verilen gübrenin ilk üç sene verim üzerine tesir ettiği, üç seneden sonra da bu tesirin giderek azaldığı müşahade edilmiştir. içinde bulunan besin maddelerinin büyük bir kısmı ziyan olmaktadır. Onun için ahır gübresinin saklanması çök önemlidir. Ahır gübresini gayet sıkı bir yığın halinde biriktirip, içine hava girmesine mani olacak şekilde sıkıştırmak,üstünü toprak ile kaplamak masrafsız ve en pratik bir muhafaza yoludur.

Kompostlar

Çiftlikte meydana gelen bitki ve hayvani menşeli artıkların bir araya toplanıp, gübre yapmak üzere çürümeye terk edilmesiyle elde edilir.Çiftlikteki bitki ve hayvan artıkları takriben 30 cm yüksekliğinde yayılır. Üzerine su serpilerek iyice ıslatılır ve sıkıştırılır. Bunun üzerine 5-15 cm yüksekliğinde, varsa ahır gübresi, yoksa toprak veya odun külü yayılır. Bunu takiben yine 30 cm?lik bitki artığı konur. Sulandıktan sonra, tekrar 5-15 cm toprak veya odun külü ilave edilerek istenilen yükseklikte bir kompost yığını yapılır. Yığına yukarı doğru daralan bir şekil verilir. Rutubet kaybını önlemek için en üste toprak serilir. Hazırlanan kompost yığını 3-4 hafta kendi haline bırakılır. Bundan sonra birer ay ara ile bir veya iki defa alt üst edilerek yığının her tarafının çürümesi sağlanır. 3-4 ay sonra kompost gübre kullanılmaya hazır bir hale gelir.Sanayii şeklinde kompostlama da mümkündür ve farklı çeşitleri vardır. Kompostlama aslen bir fermentasyon biçimidir. Aerobik ve anaerobik olarak ikiye ayrılmaktadır.

Yeşil gübreler

Ekilmiş bir mahsulün hasat edilmeden, toprağı ıslah etmek maksadıyla, toprağa gömülmesine yeşil gübreleme ve bu maksat için kullanılan bitkilere ise yeşil gübre adı verilir.Yeşil gübre bitkileri, toprakta çürüyerek, toprağı organik maddece zenginleştirir. Bünyelerinde bulunan besin maddeleri de toprağa geçer. Toprağın yapısı düzelir.Yeşil gübrelemede, daha ziyade fiğ, bakla, soya fasulyesi, taş yoncası gibi havanın azotundan istifade ederek, köklerinde azot biriktiren ve bu sebeple toprağı azotça zenginleştiren bitkinin seçilmesi en uygundur. Yapılan birçok denemeler neticesinde, bunların kendilerinden sonra gelen mahsulün verimini % 20-100 arasında arttırdığı görülmüştür.Doğal malzemelerden yapılan gübrelerden biride deniz yosunundan elde edilenidir.Bu özellikleri ile kaktüslerin büyümesi ve gelişmesine çok uygundur.

Yapay gübreler

Yapay gübreler, sıvı ve katı halde bulunur. Genellikle taşınması ve depolanması kolay olduğundan, katı ve granül haldekiler tercih edilir. Eskiden kimyevi gübreler toz halinde yapılmaktaydı. Toz halindeki gübreler çok nem çekici ve taşınması zor olduğundan terk edilmiştir. Sıvı gübreler ise gün geçtikçe önem kazanmaktadır.Gübreleme, genellikle ilkbaharda yapılır. Fakat kışın hafif ve yağışlı geçtiği bölgelerde sonbaharda yapılmaktadır. İstenirse ekstra olarak bitkinin büyüme mevsiminde katı gübre, mevsim ortasında ise sıvı gübre kullanılır. Uçucu özellikte olan gübreler, toprak altına konur. Bitki köklerinin, toprağın derinliklerine gitmesi sağlanır.Toprağın yapısına ve yetiştirilen bitkinin çeşidine göre azot, fosfor ve potas ihtiva eden yapay gübrelerin dekara verilecek miktarları hesap edilir ve buna göre verilir.

Yapay gübre (Kimyasal) çeşitleri:

a)Azotlu gübreler

Azotlu gübrelerin çeşitli tipleri vardır. Bunlardan amonyak sıvı, diğerleri ise katı olup, amonyaktan elde edilirler. Kalsiyumnitrat ve potasyum nitratın dışındaki bütün azotlu gübreler toprağı asidik yaparlar. Fakat bu asitlik uygun kireçleme ile kolaylıkla düzeltilebilir.

Amonyak

İçinde % 82 azot ihtiva eden amonyak, normal sıcaklıkta bir gazdır ve basınç altında taşınmalıdır. Amonyak gazı direkt gübre olarak kullanılacağı zaman, toprağın 15-20 cm kadar altına gönderilir. Böylece buharlaşıp gitmesine mani olunur. Sıvı amonyak, amonyak gazının suda çözünmesi ile elde edilir. Bu durumda % 20-28 azot ihtiva eder. Sıvı amonyağın buhar basıncı az ve taşınması kolaydır. Ayrıca toprağın derinliğine gönderilmesine gerek yoktur.

Amonyum nitrat

Amonyağın oksitlenmesiyle elde edilen nitrik asit, amonyakla birleştirilerek amonyum nitrat elde edilir. Amonyum nitrat % 32-33,5 azot ihtiva eder. Çok geniş bir kullanma sahası ve pekçok ürüne faydası vardır. Yalnız pirinç yetiştirilmesinde kullanılmaz. Çünkü su baskını olan sahalarda mikrobik denitrifikasyon işlemi ile nitrat, azot gazına dönüşür ve kaybolur. Amonyum nitrat, granül halinde ve kireç ile karıştırılarak satılır.

Üre

İçinde 45-46 azot ihtiva eden konsantre edilmiş azotlu bir gübredir. Amonyak ile karbondioksidin basınç altında birleştirilmesiyle elde edilir. Toprakta hızla amonyum karbonata hidroliz olur. Bu sebepten kararsız olup, amonyak gazı salıverir. Amonyak kılcal kökleri tahrip ettiği için üre, tohumun veya genç bitkinin yakınına konulmaz.

b)Fosfatlı gübreler

Fosfatlı gübrelerin imalinde çeşitli kaynaklar vardır. Bunlar doğal trikalsiyum fosfatlar, hayvan kemiklerinden elde edilen fosfatlar ve tomas çelik üretim konverterlerinden çıkan curuflardır. doğal fosfat yataklarının en önemlileri Amerika?da ve Fas?ta bulunmaktadır. Bu fosfatlar ince bir şekilde öğütülerek başka işlem yapılmadan asidik topraklara kullanılabilir.

Süperfosfatlar

Süferfosfatlar, doğal fosfatlar üzerine sülfat asidi etkisiyle meydana getirilir.Trikalsiyum fosfat Ca3(PO4)2 suda çözünmez, dolayısıyla bitkiler tarafından emilmesi mümkün değildir.. Trikalsiyum fosfatın sülfat asidi ile muamelesinden suda çözünebilen monokalsiyum fosfat elde edilir, buna süperfosfat denir.En çok kullanılan fosfatlı gübre % 18-20 fosforpentaoksit (P2O5) ihtiva eden normal süperfosfattır. % 45-50 fosforpentaoksit ihtiva eden zenginleştirilmiş süperfosfat gün geçtikçe daha fazla önem kazanmaktadır. Fosfor yüzdesi zengin olan fosfat gübreleri yalnız başına kullanıldığı gibi diğer gübrelerle karıştırılarak da kullanılır.

Amonyum fosfat

Azot ve fosfor gibi iki faydalı elementi ihtiva etmesi bakımından çok önemlidir. Monoamonyum fosfat vediamonyumfosfat olmak üzere iki çeşittir. Amonyum fosfat üretmek için önce trikalsiyum fosfattan, elektrik fırınında fosfor elde edilir.Fosfor su buharı ile muamele edilerek fosfat asidi haline çevrilir. Fosfat asidi (H3PO4)nin uygun miktardaki amonyak ile muamelesi neticesinde amonyum fosfat elde edilir. Bu işlemler fazla miktarda elektrik enerjisine ihtiyaç gösterir. Amonyum fosfat gübreleri % 11-14 azot, % 48 civarında fosfatpentaoksit ihtiva ederler.

c)Potasyumlu gübreler

Bütün potasyum gübreleri suda çözünürler. Potasyum tuzlarının çoğu, esas itibariyle (% 91-93 nisbetinde) gübre olarak kullanılırlar. Potasyum ihtiva eden yatak ve kayalardan üretilerek zenginleştirilir ve gübre şekline getirilirler.Potasyum tuzlarının üretimi: Denizlerdeki oranı düşük olan potasyum tuzları, tuzla ana sularında biriktirilerek çıkarılır. Böyle bir biriktirme bazı kapalı deniz veya göllerde de doğal olarak kaya tuzu gibi yataklar meydana gelir.

d) Kompoze Gübreler

Kompoze gübreler birden daha fazla bitki besin maddesini birarada bulunduran gübrelerdir.Kompoze gübrenin içerisindeki bitki besin maddeleri sırası ile azot, fosfor ve potasyumdur. Bu besin maddeleri % olarak ifade edilmektedir. Örneğin 20-20-0 oluşumundan meydana gelen bir kompoze gübrenin 100 kilosunda 20 kilo saf azot, 20 kilo saf fosfor var.Potasyum ise yok demektir.Kompoze gübreler birkaç çeşit bitki besin maddesini birlikte bulundurdukları için çiftçileri çeşitli gübreleri ayrı ayrı alma taşıma, depolama ve tarlaya verme sıkıntısından kurtarmış olur. Bu gübrenin kullanımı daha az emek ve zaman harcandığı için ekonomi ve kolaylık sağlar.

(Kimyasal)

BESİN MADDESİ FAZLASI:

Fazla miktarda bitki besin maddesi kullanımı genelde ilk başta çok etkili olmamaktadır. Daha sonra ilerleyen dönemlerde yaprak kenarlarında bozulmalar meydana gelir. Kökte başlayan yanma ve bozulma gövdeye doğru devam eder ve bitki ölür.Bazı besin maddelerinin fazlalıkları diğer bir kısım besin maddelerinin alımını engeller ve böylece o besin maddesinin eksikliğinde ortaya çıkan zararlar gibi kendini gösterir.

Ne zaman gübrelemeli?

Gübre konusu iki aşamalı olarak düşünülebilir. Birincisi bitkinin toprağının değiştirildiği aşamada toprağa karıştırılacak olan bir baz gübredir İkincisi aşama ise sulama suyuna karıştırılacak olan gübredir.Bu mevsimsel ve periyodik olarak devam edilmelidir.Bitkilerin beslenmeleri için gerekli olan bitki besin maddelerinin başında AZOT, FOSFOR ve POTASYUM gelir. Bunlar bitkilerin ençok ihtiyaç duydukları besin maddeleri olup, tarım topraklarında da genellikle yeteri kadar bulunmamaktadır.Gerek ürünler beslenmek için gerekse toprak içinde sızan sular önemli miktarda besin maddelerini topraktan uzaklaştırır. Bunun sonucu topraklar fakir düşer, bitkiler yeterince besleyemez hale gelir. Bu nedenlerle aynı topraktan sürekli bir şekilde iyi ürün almak için o toprağa eksik olan bitki besin maddelerinin verilmesi gerekir. Buda gübreleme ile olur.Gübrelerden en iyi şekilde yararlanabilmek için gübrenin toprağa verilme zaman ve şekline dikkat etmek gerekir. Sadece kullanılacak gübrenin çeşidi ve miktarını bilmekle sorun çözülmez. Gübreden beklenen yararın sağlanabilmesi için gübrenin EN UYGUN ZAMAN ve EN DOĞRU bir şekilde toprağa verilmesi gerekir.

Gübreleme şekilleri ve Faydaları
Gübre toprağa, banda verme, serpme, üstten veya yandan gübreleme, püskürtme, damla sulama şekillerinden hangisi uygunsa o şekilde verilir. Gübreyi yukarda belirtilen şekillerden biri ile uyguluyorsak uygulamaya geçmeden önce, ne miktarda verileceğinin belirlenmesi önemli bir konudur.Gübrenin az veya fazla verilmesinin pek yararı olmayacağının da bilinmesi gerekir. En uygun gübre türüne ve miktarına karar verebilmek için, mutlaka bitkilerinize ve toprak ihtiyaçlarına göre karar verilmeli ve hareket edilmelidir,

Kimyasal Gübre Yapısı
Azot
Bitkilerde yaprak ve gövde oluşumunu teşvik eder. Bitki bünyesindeki önemli fizyolojik fonksiyonları, ürün miktarını ve ürün kalitesini etkiler. Bitkilerde proteinin ana maddesi olup güneş enerjisini bitki için yarayışlı enerji haline dönüştüren klorofil maddesinin temel yapı taşıdır. Bitki yeşil aksamının gelişme döneminde fazla miktarda azot kullanır.

Fosfor
Bitkilerde özellikle çiçeklenme, kök gelişimi, tohum ve meyve oluşumunda önemli rol oynamaktadır. Bitki metabolizmasında enerji transferinde büyük rol almakta, şeker ve nişasta gibi maddelerin oluşumunda etkili olmaktadır. Bitkilerde yeni hücrelerin oluşması, dokuların büyümesi ve bitki bünyesindeki bazı organik bileşiklerin oluşumunda rol oynamaktadır.

Potasyum
Ürünün kalitesini arttırır, meyvenin tat, aroma ve renk yönünden gelişmesine katkıda bulunur. Potasyumun en önemli fonksiyonlarından biriside bitkinin su dengesini düzenlemesidir. Bu nedenle potasyum eksikliği bitkilerin susuzluğa karşı dirençlerinin azalmasına neden olmaktadır. Kök gelişimini teşvik eder, hastalık ve susuzluğa dayanıklılığı arttırır. Bitkide protein, şeker ve yağ oluşumuna katkıda bulunur.

Kalsiyum, Magnezyum Nitrat Gübreleri
Kalsiyum
Bitkide hücre duvarlarını güçlendirir potasyum hücre duvarında tuğla ise kalsiyum da çimentodur ve dolayısıyla çevresel strese karşı bitkinin direncini artırır. Kök gelişimi için de önemlidir, hücre bölünmesi ve hücrelerin büyümesine yardımcı olur. Eksikliği durumunda kök sistemi çok zayıflar, gelişme çok zayıflar veya tamamen durur, meyveler yumuşar, dayanıklılıkları azalır.

Magnezyum
Klorofilin yapısında yer alır ve bu nedenle bitkide fotosentez için çok önemlidir. Bu nedenle, eksikliği sonucunda bitkilerde gelişme zayıflar, tohum ve meyve oluşumu zayıflar, meyve dökülmesi fazlalaşır. Ayrıca, bitkide şeker, yağ ve nişasta oluşumuna katkıda bulunur.

Mikro Besin Elementleri
Kükürt
Bitki bünyesindeki çeşitli fonksiyonlarından dolayı ürün miktarını ve ürünün kalitesini etkiler. Bitkilerde protein, enzimler ve vitaminlerin işlevlerine yardımcı olur. PH?sı yüksek topraklarda pH?yı düşürmede etkili olur.Toprakta kök çürüğü ve mantara neden olan virüsleri yok eder.

Demir
Bitkilerde klorofil oluşumu için mutlak gereklidir. Fotosenteze, protein ve karbonhidrat oluşumuna, solunuma ve çoğu enzimin faaliyetine yardımcı olur. Kireç oranı yüksek topraklarda bitki tarafından alımı zorlaşır. Eksikliğinde gelişme geriler, kalite ve verim azalır.

Çinko
Bitkilerde klorofil oluşumu ve gelişmeyi teşvik eden hormonların faaliyetleri için gereklidir. Suyun bitkiye alınımı ve kullanımında görev alır. Fazla miktarlarda yapılan fosforlu gübreleme, potasyumu yüksek topraklar ve kireçli topraklar çinko noksanlığına neden olmaktadır. Noksanlığı durumunda bitki gelişiminde gerileme, yaprak boyunda azalma ve şeklinde bozulma, meyve boyu ve gelişiminde azalmalar görülür.

Bakır
Bitkilerde klorofil üretimi için gereklidir ve fotosenteze yardımcı olur. Bitkide su hareketinin dengelenmesine yardımcı olmaktadır ve tohum üretimi için gereklidir. Eksikliği durumunda gelişme ve verim azalmaktadır.

Mangan
Demir ile birlikte klorofil oluşumuna yardım eder. Bu nedenle fotosentez için gereklidir. Bitkilerde çeşitli enzimlerin işleyişinde etkilidir ve aynı zamanda protein ve karbonhidrat oluşumunda rol oynar. Bitki gelişmesine yardımcı olmak için bakır, demir ve çinko ile kombinasyonlar oluşturur.

Bor
Çiçek ve meyve tutumu ile oluşumuna katkıda bulunur, polenlerin varlığını sürdürmelerini sağlar. Hücre zarlarının dayanıklılığını artırarak bitkilere direnç kazandırır. Noksanlığı durumunda çiçeklenme, tohum ve meyve tutumu azalırken büyüme noktalarında ölümler görülmektedir.

Molibden
Azotun bitkiler tarafından alımı ve kullanımında etkilidir. Demir ve fosforun kullanılmasında rol oynamaktadır.Noksanlığında toprak kaynaklı hastalıklar bitkide daha kolay ilerler, çiçekler solar, bitki boysuzlaşır. Bitkide C vitamini oluşumu engellenir, klorofil miktarında azalma ve dolayısıyla gelişme çok zayıflar.